NACISK 艢RUBY I INNE OPOWIE艢CI O DUCHACH | Henry James
| 馃弲 recenzja wyr贸偶niona przez Redakcj臋 portalu NaKanapie.pl
Henry James to ameryka艅ski pisarz, kt贸ry na stare lata osiad艂 w Wielkiej Brytanii. Tworzy艂 na prze艂omie XIX i XX wieku i wp艂ywy brytyjskie s膮 w Jego tw贸rczo艣ci bardzo wyra藕nie wyczuwalne. W omawianym zbiorze, wydanym niedawno przez Zysk i S-ka, znajdziecie sze艣膰 Jego tekst贸w, w tym ten najbardziej znany - "Nacisk 艣ruby" z 1898 r., kt贸ry swym rozmiarem bardziej przypomina mini powie艣膰 ni偶 opowiadanie. Ten tekst to niemal偶e klasyczna wiktoria艅ska opowie艣膰 o duchach, znajdziecie tu stary dw贸r na odludziu, m艂odziutk膮 opiekunk臋, kt贸ra ma si臋 zaj膮膰 dw贸jk膮 dziwnych dzieciak贸w. Henry James po mistrzowsku buduje tu napi臋cie i atmosfer臋 grozy, kt贸r膮 wyczuwamy ju偶 od pierwszych stron, ale jednocze艣nie ca艂y czas zastanawiamy si臋, czy to co relacjonuje nam opiekunka jest prawd膮, czy tylko wytworem jej wyobra藕ni. 艢wietny tekst, kt贸ry w 2020 roku doczeka艂 si臋 serialowej adaptacji Netflixa. Kojarzycie "Nawiedzony dw贸r w Bly"? No, to jest w艂a艣nie na podstawie "Nacisku 艣ruby".
Chcia艂bym zwr贸ci膰 Wasz膮 uwag臋 r贸wnie偶 na opowiadanie "Upiorny czynsz" z 1876, kt贸re znajdziecie r贸wnie偶 w ostatniej antologii klasyk贸w grozy "Duchy zimowej nocy". Ten tekst to bardzo nastrojowa opowie艣膰 - owszem - o pewnym duchu, ale ten zdaje si臋 by膰 tylko pretekstem do opowiedzenie historii o nikczemno艣ci i o odkupieniu win. Wspania艂a historii przyprawiaj膮ca o ciarki i chwytaj膮ca za serducho. Podoba艂 mi si臋 r贸wnie偶 "Sir Edmund Orme" z 1891 roku. Tu z kolei zjawa wraca raz za razem, aby przypomnie膰 o krzywdach zaznanych za 偶ycia i dopomnie膰 si臋 o sprawiedliwo艣膰, czy po prostu rewan偶. Taki, wiecie, powr贸t karmy.
Jednak nie wszystkie duchy Henry'ego Jamesa s膮 tak namacalne i oczywiste. To znaczy, nie wszystkie opowiadania mo偶na uzna膰, za dzie艂a grozy. Ot, jak cho膰by "Radosny zau艂ek" z 1908 roku, kt贸ry opowiada o rozdarciu osobowo艣ciowym g艂贸wnego bohatera. To taki troch臋 "Doktor Jekyll i pan Hyde", ale nie do ko艅ca. Opowiadanie zdecydowanie psychologiczne ni偶 w konwencji grozy, podobnie zreszt膮 jak "Ostatni z Valeri贸w" z 1874, w kt贸rym James k艂adzie nacisk na relacje mi臋dzy swoimi bohaterami oraz ukazuje r贸偶nice kulturowe pomi臋dzy Wielk膮 Brytani膮 a Stanami Zjednoczonymi.
W tw贸rczo艣ci Henry'ego Jamesa przewijaj膮 si臋 motywy odkupienia win, zemsty, 偶alu za wyrz膮dzone krzywdy. Groza w wykonaniu tego Autora ma oblicze raczej romantyczne. Jego duchy nie chc膮 lub nie potrafi膮 wyrz膮dza膰 fizycznej krzywdy, a ukazuj膮 si臋, aby dopomnie膰 si臋 o swoje. Co nimi kieruje? Czasami, wspomniana ju偶, zemsta, innym razem zazdro艣膰 czy poczucia sprawiedliwo艣ci. S艂owem: uczucia bardzo ludzkie, zapewne dobrze znane niejednemu z nas.
"Nacisk 艣ruby i inne opowie艣ci o duchach" nie jest literatur膮 dla mas, to na pewno. Dla kogo wi臋c? Dla tych co szukaj膮 odskoczni od wsp贸艂czesnych historii, dla doceniaj膮cych smak starych opowie艣ci nasi膮kni臋tych romantyzmem i prostot膮 偶ycia oraz dla tych, kt贸rzy mo偶e niekoniecznie lubi膮 si臋 ba膰, ale ceni膮 opowie艣ci nastrojowe, intryguj膮ce, wyrafinowane, ale jednocze艣nie subtelne oraz sk艂aniaj膮ce do przemy艣le艅.
autor: Henry James
wydawnictwo: Zysk i S-ka
ilo艣膰 stron: 424
oprawa: twarda z obwolut膮
| 馃 recenzja powsta艂a w ramach wsp贸艂pracy barterowej z Wydawnictwem ZYSK I S-KA
Komentarze
Prze艣lij komentarz